Turkmeńskie owce: opis skały i siedliska, styl życia i dieta

Górski baran turkmeński jest również nazywany Ustiurt i Kopetdag. Gatunek dzieli się na trzy grupy według obszaru występowania: Kazachstan (najliczniejszy), Turkmen i Karakalpak (prawie całkowicie zniknął). Gatunek został odkryty w latach 30. XIX wieku, opisany w latach 50. XIX wieku, a już w drugiej połowie XX wieku owce górskie były na skraju wyginięcia z powodu kłusowników i ożywionej działalności gospodarczej w ich siedliskach.

Wygląd

Mieszkańcy Kazachstanu i Turkmenistanu nazywają górską owcę „arkarem”. Rzadki gatunek w trakcie badań został zaklasyfikowany jako muflon (azjatycki rodzaj owiec) lub jako urial (ustiurtska owca górska).Stąd wzięły się różne nazwy gatunku: „Muflon ustyurcki”, „Owca górska ustjurtska”, „Uriał transkaspijski”. Jednak badania genotypu przeprowadzone przez Kazachów w latach 90. potwierdziły, że gatunek turkmeński należy do urialów.

Turkmeńskie owce są piękne i dostojne. Opis gatunku podano w tabeli.

Kolor samce mają ponad 90 cm długości, puste, spiralnie skręcone, samice są małe, łukowato wygięte

czerwonawy latem, czerwono-żółty zimą	Rogi
Klatka piersiowa u samców	ozdobiona "kołnierzem" w postaci długiej (od 30 cm) wełny zwisający prawie do ziemi, biały od brody do mostka, czarny bliżej brzucha

Siedlisko

Turkmeńska owca górska - endemiczna dla wododziału mórz Aralskiego i Kaspijskiego. Główne siedliska to surowe obszary stepowe, półpustynne i pustynne Turkmenistanu, Ustiurtu, Mangyshlak, Iranu, Afganistanu, wschodniego wybrzeża Morza Kaspijskiego.

Turkmeńskie owce, w przeciwieństwie do innych krewnych gór, nie wspinają się powyżej 500 m nad poziomem morza. Wolą przebywać na stromych zboczach, trudno dostępnych półkach skalnych i niskich skałach.

Owce górskie wyróżniają się zwinnością i mobilnością. Potrafi wspinać się po prawie stromych zboczach, skakać z półek skalnych, skakać na wysokość do 1 m.

Styl życia i zachowanie

Gatunek turkmeński należy do gatunków pół-osiadłych. Wędruje regularnie, ale nie na duże odległości. W sezonie letnim zwierzęta pasą się od świtu do południa w upale, po czym chowają się w cieniu wąwozów. Po południu wychodzą ze schronu, ponownie idą na pastwisko. W miesiącach zimowych barany są aktywne przez cały dzień.

Turkmeńskie arkary są zwierzętami stadnymi. Stado utrzymuje się przez cały rok, latem jest w nim mniej osobników, zimą więcej. Im lepiej prosperuje stado, tym jest ono większe.Średnio składa się z 5 głów, ale w zależności od warunków istnienia liczba może wahać się od 2 do 70 osobników.

W warunkach naturalnych turkmeńskie uriale wykazują w pewnym stopniu terytorialność, zwłaszcza gdy lato jest upalne, liczba miejsc wodociągowych jest ograniczona. Każde stado żywi się na określonym obszarze, który obejmuje kilka pastwisk, schronienia i wodopoj. Ruchem stada na jego terytorium kieruje przywódca – najsilniejszy samiec lub najstarsza samica. Zwierzęta poruszają się stricte po trasach, dzięki czemu na przestrzeni lat teren pokryty został siecią owczych szlaków.

Co oni jedzą?

Pokarm turkmeńskich owiec jest zróżnicowany, w tym ponad 80 gatunków roślin pustynnych i półpustynnych.

Dieta zmienia się sezonowo, najbogatsza staje się w okresie wiosenno-letnim:

wiosna i lato - trawy zbożowe (bluegrass, pióropusz), turzyca;
jesień i zima - traganek, piołun, solanka.

Czasami barany jedzą liście karagany (żółta akacja), efedrynę, ostrogi.

Stado idzie do wodopoju od połowy lata, aż do opadu śniegu. Zimą owce uzyskują wystarczającą ilość wilgoci, jedząc śnieg wraz z ziołami. Wiosną zwierzęta otrzymują znaczny procent wilgoci dzięki jedzeniu solanki, której pędy pozostają soczyste do połowy lata. Uriale turkmeńskie preferują świeżą lub lekko słoną wodę.

Naturalni wrogowie

Pojedyncze osobniki przetrwają do późnej starości. Prawie wszystkie owce prędzej czy później stają się ofiarami drapieżników. Naturalni wrogowie arkaru turkmeńskiego:

Wilk jest głównym wrogiem gatunku. Śmiertelność baranów z wilczych kłów w niektórych latach na zachodzie Ustiurtu sięgała 70%.
Karakal i orzeł przedni to średniej wielkości drapieżniki polujące na nowo narodzone jagnięta, które mogą zabrać. Dorośli się nie boją.
Gepard. Teraz populacja tego drapieżnika w regionie wymarła. Ale wcześniej zwierzę polowało na gazele z wola, saigi i w mniejszym stopniu na owce górskie.

Głównym wrogiem barana turkmeńskiego nie jest zwierzę drapieżne, ale człowiek. Kłusownictwo doprowadziło gatunek na skraj wyginięcia.

Reprodukcja i potomstwo

Owce górskie osiągają dojrzałość płciową w wieku 2,5 roku. W tym wieku samice są już gotowe do kopulacji, a samce dojrzewają do 4-6 lat, aby móc oprzeć się rywalom. Ale jeśli populacja znacznie się zmniejszy, stado staje się małe, wtedy młode samce zaczynają brać udział w walkach o samice i przywództwo w grupie, chociaż ich brak doświadczenia negatywnie wpływa na losy potomstwa.

Średnio 70% jagniąt umiera przed osiągnięciem roku życia. A w stadach prowadzonych przez młodych niedoświadczonych samców ta smutna liczba wzrasta do 100%. Rykowisko zaczyna się w październiku i trwa do grudnia. Na jednego mężczyznę przypada średnio 2,5 samicy. Po rykowisku samce opuszczają stado na zimę i żywią się osobno.

Jagnięcina odbywa się od końca marca do początku maja. Samica opuszcza stado, idzie rodzić w trudno dostępnym, mocno wyciętym wąwozie lub na tarasie środkowego piętra. Rodzi 1 lub 2 dzieci.

Stan populacji i ochrona gatunkowa

Jako endemiczny obszar zlewisk Morza Kaspijskiego i Aralu, turkmeńska owca górska wymaga ścisłej ochrony. Zagrożona jest również równowaga ekologiczna jego siedlisk. Gatunek znajduje się w Czerwonych Księgach Turkmenistanu, Kazachstanu, Uzbekistanu oraz Załączniku II Międzynarodowej Konwencji o Handlu Zagrożonymi Dzikimi Gatunkami Fauny i Flory.Przyczyny spadku liczby turkmeńskich arkarów:

słaby nadzór nad działalnością myśliwską;
kłusownictwo;
niszczenie siedlisk w wyniku rozwoju rolnictwa i przemysłu;
zmieniające się warunki klimatyczne, częstsze susze, ograniczenie wegetacji pasz.

Turkmeńskie jagnięta owiec urodziły się w 1978 w zoo w Charkowie i Aszchabadzie, a w 1990 w Ałma-Acie.

W górach Ustiurt i Mangyshlak liczba gatunku znacznie spadła, a na terytorium Karatau i Aktau baran turkmeński zniknął. Jeśli w latach sześćdziesiątych na terytorium Kazachstanu było 5-7 tysięcy osobników, to od 2000 roku populacja liczy mniej niż 2 tysiące głów.

Turkmeńska owca górska jest chroniona w Rezerwacie Narodowym Ustiurt, rezerwatach przyrody Aktau-Buzachinsk i Karagiye-Karakol. Mieszka tu 30% kazachskiego inwentarza.